গৰ্ভনিৰোধক তথা স্বইচ্ছাৰে কৰা বন্ধ্যাকৰণৰ সহায়ত শিশুৰ জন্মৰ হাৰ কমোৱা তথা দুটি শিশুৰ মাজত সঠিক ব্যৱধান ৰখা প্ৰক্ৰিয়া।
গৰ্ভাৱস্থাৰ লগত জড়িত স্বাস্থ্য সম্বন্ধীয় শংকা হ্ৰাস কৰে।
নাবালকৰ মৃত্যুৰ হাৰ হ্ৰাস।
সঘনাই ঘটা তথা অসময়ত হোৱা গৰ্ভধাৰণ তথা জন্মহাৰ হ্ৰাস।
এইচ আই ভি/এইড্চ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে।
কন্ডমে অবাঞ্চিত গৰ্ভধাৰণৰ বিপৰীতে আৰু এইচ আই ভি ক অন্তৰ্ভূক্ত কৰি এছ টি আই সমূহৰ বিপৰীতে দ্বৈত সুৰক্ষা প্ৰদান কৰে।
নাগৰিক সবলীকৰণ তথা শিক্ষাৰ প্ৰসাৰ
সৰু পৰিয়াল এটাত পিতৃ-মাতৃয়ে প্ৰত্যেকজন শিশুক অধিক গুৰুত্ব দিব পাৰে।
মহিলাৰ বাবে শিক্ষা গ্ৰহণ তথা সামাজিক জীৱনত আত্মনিয়োগত অধিক সুবিধা প্ৰদান।
কিশোৰীৰ ক্ষেত্ৰত হোৱা গৰ্ভধাৰণ হ্ৰাস
কিশোৰী অৱস্থাত গৰ্ভৱতী হ`লে প্ৰিটাৰ্ম অথবা কম ওজনৰ শিশু জন্ম দিয়াৰ আশংকা অধিক হয়। কিশোৰী মাতৃৰ পৰা জন্ম হোৱা নৱজাতকৰ মৃত্যুৰ হাৰ অধিক হয়।
জনসংখ্যা বৃদ্ধিক মন্থৰ কৰে
পৰিয়াল পৰিকল্পনা হ`ল বহন কৰিব নোৱাৰা জনসংখ্যা বৃদ্ধিক মন্থৰ কৰা চাবি কাঠি।
জনসংখ্যাবৃদ্ধিকউৎসাহিতকৰাকাৰণসমূহ
প্ৰয়োজনীয় পৰিয়াল পৰিকল্পনাৰ অভাৱ : আমাৰ দেশত সৰ্বমুঠ পৰিয়াল পৰিকল্পনাৰ অভাৱ হ`ল ১২.৯ ( এম এফ এইচ এছ-৪)। আমাৰ দেশত সমুদায় পৰিয়াল পৰিকল্পনাৰ অভাৱ হ`ল ১৪.২% (এম এফ এইচ এছ-৪)।
বিবাহৰ সময়ত বয়স তথা প্ৰথম সন্তান প্ৰসৱ: ভাৰতবৰ্ষত ২২.১% ছোৱালীৰ বিয়া ১৮ বছৰ নহওঁতেই হয় আৰু সৰ্বমুঠ সন্তান প্ৰসৱ কৰা মাতৃৰ ৬.১% ই হ`ল ১৫-১৯ বছৰ বয়সৰ কিশোৰী।
স্বাস্থ্যপ্ৰতিষ্ঠানতথাফ্ৰণ্টলাইনকৰ্মচাৰীসকলৰমাজতপ্ৰচলিতগৰ্ভনিৰোধকৰবিভিন্নপ্ৰকাৰ:
অন্তৰ ৰখা প্ৰণালী
সীমিত/স্থায়ী পদ্ধতি
অপূৰ্ণআৱশ্যকতাৰকাৰণ:
১. জৰুৰীকালীন গৰ্ভনিৰোধক বড়ি (ই চি পি এছ)
জৰুৰীকালীনগৰ্ভনিৰোধ:
গৰ্ভনিৰোধক পদ্ধতি সমূহ যিটো অসুৰক্ষিত যৌন সম্ভোগৰ ৭২ ঘণ্টাৰ ভিতৰত গৰ্ভধাৰণ ৰোধ কৰিবৰ বাবে অৱ+লম্বন কৰা হয় তাক ``মৰ্ণিং আফ্টাৰ`` বা ``পোষ্ট কইটেল`` গৰ্ভনিৰোধক বোলে।
জৰুৰীকালীনগৰ্ভনিৰোধকব্যৱহাৰৰকাৰণ
এগৰাকী মহিলা যিয়ে অসুৰক্ষিত যৌনকাৰ্য্যত লিপ্ত হয় তথা গৰ্ভাৱস্থা প্ৰতিৰোধ কৰিব বিচাৰে। উদাহৰণ স্বৰূপে:
জিঅআইগাইডলাইন
জৰুৰীকালীন গৰ্ভনিৰোধকৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰৰ গাইড লাইন লেভ`ন`ৰগেছট্ৰেল ( একমাত্ৰ প্ৰ`গেছট`জেন) এন জি ০.৭৫ এম জি `ডেডিকেটেড প্ৰডাক্ট` হিছাবে জৰুৰীকালীন গৰ্ভনিৰোধক হিছাবে প্ৰক্ষেপ কৰে। ভাৰতৰ ঔষধ নিয়ন্ত্ৰকে কেৱল মাত্ৰ লেভ`ন`ৰগেছট্ৰেলকে ই চি পি হিছাবে ব্যৱহাৰৰ বাবে স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে।
ইচিপিয়েকেনেদৰেকামকৰে।
সম্ভাব্য প্ৰক্ৰিয়াসমূহ হ`ল :
জৰুৰীকালীনঅ`ৰেলকণ্ট্ৰাচেপচনৰবাবেমেডিকেলসক্ষমতাৰনিয়মাবলী।
যদিহে ইতিমধ্যে গৰ্ভৱতী হোৱা নাই, যিকোনো তেনে মহিলাই ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।
ইচিপিকেতিয়াব্যৱহাৰকৰিবপাৰি।
অসুৰক্ষিত যৌন সম্ভোগৰ পিছত যিমান পাৰি সোনকালে ইয়াক ব্যৱহাৰ কৰা উচিত। ২.৫ মি. গ্ৰা.ৰ এটা অথবা ০.৭৫ মি. গ্ৰা.ৰ দুটা বড়ি মিলনৰ ৭২ ঘণ্টাৰ ভিতৰত খাব লাগে।
২. ইনট্ৰা ইউটেৰাইন ডিভাইচেছ ( আই. ইউ. ডি)ক`পাৰআৱৰণযুক্তআইইউডি
কাৰ্য্যৰমেকানিজিম
স্পাৰ্ম আৰু এগ লগ হেৱাত বাধা।
স্পাৰ্মৰ গতিত কঠিনতা আনি দিয়ে যাৰ ফলত ই এগ ফাৰ্টিলাইজ কৰাত অসমৰ্থ হয়।
ইউটেৰাছৰ বেৰত এগ ইমপ্লেন্ড হোৱাত বাধা আৰোপ।
সুবিধাসমূহ
অসুবিধাসমূহ
মেডিকেলসক্ষমতা
বহুতো মহিলাই ক`পাৰ আৱৰণ যুক্ত আই ইউ ডি সুৰক্ষিত ভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে যেনে:
ৰুটিন ফল` আপ ভিজিট ( ৩ সপ্তাহ)।
পেলভিক পৰীক্ষা প্ৰয়োজন অনুসৰি সম্পন্ন।
যদিহে সন্দেহ থাকে পেলভিক পৰীক্ষা সম্পাদন।
পেলভিক ইনফ্লেমেট`ৰি ডিজিজ।
যৌন সংক্ৰামিত সংক্ৰমন।
আই ইউ ডি স্থানান্তৰিত বা বিচ্যুত হোৱা।
পৰিয়াল পৰিকল্পনাৰ আটাইতকৈ ফলপ্ৰসু আৰু নিৰাপদ পদ্ধতিবোৰৰ ভিতৰত এটা।
পুৰুষ বন্ধ্যাকৰণ কম সংখ্যক পদ্ধতিৰ ভিতৰত এটা।
পুৰুষৰ স্ক্ৰটাম আৰু ভাচ ডিফিৰিনৰ দুয়োফালৰ খোলা মূৰ দুটা বন্ধ কৰি দিয়া হয় যাৰ ফলত বীৰ্য্য স্পাৰ্মৰহিত হয়।এই বন্ধ্যাকৰণৰ পিছতো লোক এজনে ইৰেক্চন তথা বীৰ্য্য স্খলন কৰিবলৈ সক্ষম হয়। এই বীৰ্য্য স্পাৰ্মৰহিত হোৱা হেতুকে নাৰী এগৰকীক গৰ্ভৱতী কৰিব নোৱাৰে।
সম্ভৱতঃ আংশিক অধিক ফলদায়ক।
আংশিক ভাৱে নিৰাপদ।
কাৰ্য্যকৰীকৰণত সহজ।
যদিহে খৰচ আহে, ই কম খৰচী।
গুণাগুণৰ বাবে যিকোনো সময়তে+-
পৰীক্ষা কৰিব পাৰি।
যদিহে সংগীজনে গৰ্ভধাৰণ কৰে এই গৰ্ভধাৰণ এক্ট`পিক হোৱাৰ আশংকা বন্ধ্যাকৰণ কৰা মহিলাৰ গৰ্ভধাৰণ হোৱাতকৈ বহু পৰিমাণে কম।
যাদৃচ্ছিক নিয়ন্ত্ৰিত পৰীক্ষণৰ প্ৰাৰম্ভিক পৰিণামে এইটো বিচাৰি পাই যে, ভেচেক্ট`মীৰ সময়ত আপোনাৰ বন্ধ্যাত্মক ছেদন সহ বিত্তীয় মধ্যস্থতাৰ ব্যৱহাৰে, যেতিয়া বন্ধ্যাকৰণ আৰু ছেদন অকলে ব্যৱহাৰ কৰা হয় শুক্ৰাণুৰ সংখ্যাক দ্ৰতভাৱে হ্ৰাস কৰাত ফলপ্ৰসূ হয়।
সুবিধাসমূহ:
বেছিভাগ মহিলাই বন্ধ্যাকৰণ কৰিব পাৰে
সেইসকলক অন্তৰ্ভূক্ত কৰি:
যিয়ে শিশু জন্ম দিছে (২৪ ঘণ্টাৰ পৰা ৭ দিনলৈ)
যিয়ে স্তনপান কৰাই আছে।
এটা সৰু (২.৫ চে. মি/অৱচ্ছেদ কৰা হয়)
গৰ্ভাশয় দাঙি তথা ঘূৰাই অৱচ্ছেদৰ মাজেৰে ২টা ফেল`পিয়ান টিউব সংস্থাপন কৰা হয়।
প্ৰত্যেকটো টিউৱ বান্ধি কাটি পেলোৱা হয় অথবা ক্লিপ নাইবা আঙুঠি ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
অৱচ্ছেদটো চিলাই মাৰি আঠাযুক্ত বেণ্ডেজেৰে ঢাকি দিয়া হয়।
মহিলা গৰাকীয়ে স্বাস্থ্যকেন্দ্ৰ এৰাৰ আগতে পৰৱৰ্তী সময়ছোৱাত ল`ব লগা সাৱধানতা সমূহৰ বিষয়ে পৰামৰ্শ লাভ কৰে।
তথা কেইঘণ্টামানৰ ভিতৰত ঘৰলৈ যাব পাৰে( ৪ ঘণ্টা নিৰীক্ষণ কৰা হয়)।
নাৰী গৰাকীৰ নাভিৰ তলৰ অংশত লোকেল এনাস্থেছিয়া প্ৰদান ।
গেছ অথবা বায়ুৰে পেট পৰিপূৰ্ণ কৰা হয়।
সৰু (২ ছেঃমিঃ) অৱচ্ছেদ কৰি লেপাৰ`স্ক`পি কৰা হয়।
প্ৰত্যেকটো টিউব বন্ধ কৰা হয়।
এটা ক্লিপৰ সহায়ত।
এটা আঙঠি।
ইলেক্ট্ৰ`কলেচনৰ দ্বাৰা।
গেছ অথবা বায়ু পেটৰ পৰা বাহিৰ কৰা হয়।
অৱচ্ছেদটো চিলাই মাৰি আঠাযুক্ত বেণ্ডেজেৰে ঢাকি দিয়া হয়।
মহিলাগৰাকীয়ে স্বাস্থ্যকেন্দ্ৰ এৰাৰ আগতে পৰৱৰ্তী সময়ছোৱাত ল`ব লগা সাৱধানতা সমূহৰ বিষয়ে পৰামৰ্শ লাভ কৰে তথা কেইঘণ্টামানৰ ভিতৰত ঘৰলৈ যাব পাৰে (৪ ঘণ্টা নিৰীক্ষণ কৰা হয়)।
মাহেকীয়া হোৱাৰ সাত দিনৰ ভিতৰত তালিকাকৰণ কাৰ্য্য সম্পন্ন কৰিব লাগে।
ফেল`পিয়ান টিউৱৰ সঠিক চিনাক্ত কৰণ যি ফিনব্ৰিয়েলৰ ওপৰফালে তথা অ`ক্লুচনৰ আগৰফালে স্থিত।