শিশু স্বাস্থ্য শাৰীৰিক, মানসিক, বুদ্ধিবৃত্তি, সামাজিক আৰু মানসিক সুস্থতাৰ এটা অৱস্থা আন কোনো ৰোগৰ অভাৱ বা দুৰ্বলতা নহয়। সুস্থ শিশুসমূহে বাস কৰা পৰিয়াল, পৰিবেশ আৰু সম্প্ৰদায় সমূহে সুবিধা প্ৰদান কৰে যিয়ে তেওঁলোকৰ পূৰ্ণাঙ্গ বিকাশৰ সাম্ভাৱতা অৰ্জনৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে।
২০১১ চনত পাঁচ বছৰৰ কম বয়সৰ ৬.৯ মিলিয়ন শিশুৰ মৃত্যু হয়-প্ৰায় প্ৰতি ঘণ্টাত ৮০০ জনকৈ – কিন্তু অধিকাংশ শিশুয়েই এই ভাবুকিৰ পৰা বাছি যায় সহজ সশ্ৰয়ী মূল্যৰ হস্তক্ষেপৰ সৈতে।
জীৱনৰ প্ৰথম কেইমাহত মৃত্যুৰ বিপদ সকলোতকৈ বেছি। অপৰিপক্ক জন্ম, জন্ম অক্ষমতা, আৰু সংক্ৰমন বেছিসংখ্যক নৱজাতকৰ মৃত্যুৰ কাৰণ হয়। নৱজাতকৰ স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি ভাবুকি কমাই অনা হয়:
মূল তথ্য
নিউম`নিয়া শ্বাসতন্ত্ৰৰ এটা তীব্ৰ সংক্ৰমন যি হাওঁফাওঁক প্ৰভাৱিত কৰে। হাওঁফাওঁ এলভিঅ`লাই নামৰ ক্ষূদ্ৰ ছিদ্ৰ থকা কোষেৰে গঠিত, যি বায়ুৰে পূৰ্ণ হয় যেতিয়া এজন স্বাস্থ্যকৰ ব্যক্তিয়ে শ্বাস-প্ৰশ্বাস লয়। যেতিয়া এজন ব্যক্তিৰ নিউম`নিয়া হয়, এলভিঅ`লাই পুঁজ আৰু তৰল পদাৰ্থৰে ভৰি পৰে, যি শ্বাস-প্ৰশ্বাস কষ্টকৰ কৰে আৰু অক্সিজেনৰ মাত্ৰা সীমিত কৰে।
নিউম`নিয়া হ`ল একমাত্ৰ সকলোতকৈ ডাঙৰ সংক্ৰমন যি বিশ্বব্যাপী শিশুৰ মৃত্যুৰ কাৰণে দায়ী। ২০১৫ চনত নিউম`নিয়াৰ ফলত ৯২০১৩৬ জন পাঁচ বছৰৰ তলৰ শিশুৰ মৃত্যু হয়, ১৬% মৃত্যু পাঁচ বছৰৰ কম বয়সৰ শিশুৰ হয়। নিউম`নিয়াই সকলো জেগাৰে শিশু পৰিয়ালক আক্ৰমণ কৰে, কিন্তু দক্ষিণ এচিয়া আৰু চাব-চাহাৰা আফ্ৰিকাত ই সকলোতকৈ বেছি প্ৰভাৱিত। শিশু সকলক নিউম`নিয়াৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব পৰা যায়, এটি সহজ হস্তক্ষেপৰ মাধ্যমেৰে, আৰু কম খৰচী, আৰু নিম্ন প্ৰযুক্তিৰ ঔষধ আৰু যত্ন চিকিৎসাৰ সৈতে।
কাৰণ সমূহ:
ভাইৰাচ, বেক্টেৰিয়া আৰু ভেঁকুৰকে ধৰি অনেক সংক্ৰমনশীল এজেণ্টৰ কাৰণে নিউম`নিয়াৰ সৃষ্টি হয়। সকলোতকে সাধাৰণ হ`ল :
সঞ্চাৰণ:
নিউম`নিয়া বিভিন্ন উপায়েৰে বিয়পিব পাৰে। ভাইৰাচ আৰু বীজাণু যি সঁচৰাচৰ শিশুৰ নাক বা ডিঙিত পোৱা যায়। হাওঁফাওঁক সংক্ৰমিত কৰিব পাৰে যদি উশাহৰ লগত ভিতৰলৈ যায়। এই সমূহ কাহ বা হাঁচিৰ দ্বাৰা বতাহত সিঁচৰিত হৈ পৰিব পাৰে। ইয়াৰ বাহিৰেও, নিউম`নিয়া তেজৰ মাধ্যমেৰেও বিয়পিব পাৰে, বিশেষকৈ জন্মত আৰু অতি শীঘ্ৰেই জন্মৰ সময়ত। নিউম`নিয়া সৃষ্টিকাৰী বিভিন্ন প্যেথোজেন আৰু সেই সমূহ সঞ্চাৰণৰ ওপৰত গৱেষণা কৰা প্ৰয়োজন, যিহেতু এইটো গুৰুত্বপূৰ্ণ চিকিৎসা আৰু প্ৰতিৰোধৰ কাৰণে।
উপস্থাপনা বৈশিষ্ট:
ভাইৰেল আৰু বেক্টেৰিয়েল নিউম`নিয়াৰ প্ৰাৰম্ভিক বৈশিষ্ট সমূহ প্ৰায় একেই। যি কি নহওক, ভাইৰেল নিউম`নিয়াৰ লক্ষণসমূহ বেক্টেৰিয়েল নিউম`নিয়াৰ লক্ষণসমূহৰ তুলনাত বহুত বেছি হ`ব পাৰে। পাঁচ বছৰৰ তলৰ শিশু সকলৰ ক্ষেত্ৰত, কাহ আৰু/ উশাহ লোৱাত কষ্ট পোৱা, জ্বৰ বা জ্বৰৰ বাহিৰে হোৱা নিউম`নিয়া ধৰা পেলোৱা হয় দ্ৰুত গতিত চলা উশাহৰ উপস্থিতিৰ দ্বাৰা বা বুকুৰ তলৰ অংশ য`ত উশাহ লোৱাৰ সময়ত ভিতৰলৈ সোমাই যায় বা উশাহ লোৱাৰ সময়ত প্ৰতিক্ৰিয়া কৰে (এজন সুস্থ ব্যক্তিৰ ক্ষেত্ৰত, উশাহ লোৱাৰ সময়ত বুকুৰ প্ৰসাৰণ হয়)।ভাইৰেল সংক্ৰমনৰ সময়ত উশাহ লওঁতে বুকুৰ শব্দ হোৱাতো অতিকে সাধাৰণ।
অত্যন্ত মাৰাত্মকভাৱে অসুস্থ শিশুৱে খোৱা বোৱাত অক্ষম হ`ব পাৰে আৰু সংজ্ঞাহীন, হাইপোথাৰ্মিয়া আৰু মুৰ্ছা যাব পাৰে।
বিপদ সমূহ::
যদিও বেছিভাগ শিশুৱে সংক্ৰমনৰ লগত তেওঁলোকৰ প্ৰাকৃতিক প্ৰতিৰক্ষাৰ সৈতে যুঁজ দিব পাৰে, যিসকল শিশুৰ প্ৰতিৰক্ষা প্ৰণালী দূৰ্বল সেইসকলৰ নিউম`নিয়া হোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি থাকে। এটি শিশুৰ প্ৰতিৰক্ষা প্ৰণালী দূৰ্বল হ`ব পাৰে অপুষ্টি বা অপৰ্য্যাপ্ত খাদ্যগ্ৰহণৰ দ্বাৰা, বিশেষকৈ যিসকল শিশুৰ একচেটিয়াভাৱে স্তনপান কৰোৱা হোৱা নাছিল।
প্ৰাক-বিদ্যমান অসুস্থতা যেনে এইচ আই ভি আৰু সৰু আইৰ লক্ষণ, এই সমূহেও শিশুৰ নিউম`নিয়া হোৱাৰ ক্ষেত্ৰত অৰিহণা যোগায়।
নিন্মোক্ত পৰিবেশগত বিষয়সমূহেও শিশুৰ নিউম`নিয়া হোৱাৰ ক্ষেত্ৰত সহজে প্ৰভাবিত কৰে:
চিকিৎসা:
এণ্টিবায়`টিককচৰ দ্বাৰা নিউম`নিয়াৰ চিকিৎসা কৰিব লাগে। মনোনীত এণ্টিবায়`টিক হ`ল এমোক্সিচিলিন ডিচপাৰচেবল টেবলেট। বেছিভাগ নিউম`নিয়াৰ ক্ষেত্ৰত মৌখিক এণ্টিবায়`টিকচৰ প্ৰয়োজন হয়, যি প্ৰায়েই যি কোনো স্বাস্থ্য কেন্দ্ৰৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰিত হয়। এই ক্ষেত্ৰত প্ৰশিক্ষিত সাম্প্ৰদায়ীক স্বাস্থ্য কৰ্মীৰ দ্বাৰা সাম্প্ৰদায়ীক স্তৰত কম মূল্যৰ মৌখিক এণ্টিবায়`টিকচৰ দ্বাৰা নিৰ্ণয় আৰু চিকিৎসা কৰা হ`ব পাৰে। একমাত্ৰ গুৰুতৰ নিউম`নিয়া ৰোগী সকলৰ ক্ষেত্ৰতহে চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি কৰা হয়।
প্ৰতিৰোধ:
শিশুৰ মৃত্যুৰ হাৰ কমোৱাৰ কৌশলগত অপৰিহাৰ্য্য উপাদান হ`ল নিউম`নিয়াৰ প্ৰতিৰোধ। হিব,নিউম`ক`ক্কাচ, সৰু আই আৰু হুপিং কাহ (পাৰ্টুচিচ)ৰ বিৰুদ্ধে টিকাকৰণেই হ`ল নিউম`নিয়া প্ৰতিৰোধৰ সকলোতকৈ বেছি কাৰ্য্যকৰী উপায়।
জীৱনৰ প্ৰথম ৬ মাহত শিশুটিক একমাত্ৰ স্তনপান কৰোৱাৰ লগে লগে স্বাভাৱিক প্ৰতিৰক্ষাৰ উন্নতিৰ কাৰণে পৰ্য্যাপ্ত পুষ্টিৰ প্ৰয়োজন। নিউম`নিয়া প্ৰতিৰোধ কাৰ্য্যকৰী হোৱাৰ লগে লগে ই এটি অসুস্থ হৈ পৰা শিশুৰ অসুস্থতাৰ দৈৰ্ঘ্যতাও কমায়।
পৰিবেশগত কাৰণ সমূহ যেনে গৃহমধ্যস্থ বায়ু প্ৰদূষণ (উদাহৰণ স্বৰূপে, কম মূল্যৰ পৰিষ্কাৰ গৃহমধ্যস্থ ষ্ট`ভ প্ৰদান কৰা) আৰু ঘনবসতিপূৰ্ণ ঘৰত ভাল স্বাস্থ্য বিধানৰ উৎসাহেও নিউম`নিয়া দ্বাৰা অসুস্থ শিশু সকলৰ সংখ্যা হ্ৰাস কৰে।
এইচ আই ভি আক্ৰান্ত শিশু সকলৰ মাজত, ক`ট্ৰিম`ক্সাজ`ল এণ্টিবায়`টিকচৰ নিয়মিত ব্যৱহাৰে নিউম`নিয়া সংক্ৰমনৰ সম্ভৱনা হ্ৰাস কৰে।
